Nieuws

Villa Santwyck is een bouwval

En daar zitten we dan weer met een gebouw wat weliswaar een cultuurhistorische waarde heeft, maar is verpauperd en verprutst. Na bijvoorbeeld het Java-gebouw, nog steeds de Jozefkerk en nu Casa Cara oftewel Villa Santwyck. Voorwaar een villa met een erg rijke historie, maar te lang losgelaten of overgelaten aan de markt. En nu plotsklaps, na het vernietigende bouwrapport van bureau Pieters lijkt alles opgelost te gaan worden door er een gemeentelijke monumentenstatus op te zetten. Een verrotte tand in een gebit rot door en wordt niet beter, dan trek je die eruit en je plaatst een replica. Net zoals de voorgaande voorbeelden is het een illusie om te denken dat een marktpartij hier dat geld erin gaat steken wat erin gestoken moet worden om minimaal de buitenkant te behouden en te onderhouden. Laten we dat laatste ook niet vergeten. Het pand is door de huidige eigenaar aangekocht in 2020 en de ontwikkeling de goede kant op staat al erg lang stil. Overigens, mochten er raadsleden of kijkers of lezers zijn die denken dat HvH niet voor cultuurbehoud zou zijn, dan vergissen zij zich. Juist onze partij heeft menig keren aangegeven om alle vormen van cultuur binnen Hillegom te willen behouden. Niets liever dan dat, maar onze partij is ook realistisch. Overigens, raadsleden en wethouders, van deze teloorgang kunnen we ook leren. Met de kennis van nu hadden we eerder moeten ingrijpen, er meer bovenop zitten. Voor dit pand is dat te laat, maar voor andere panden zoals de Jozefkerk nog niet. Een oproep om dat vanaf dit jaar beet te pakken en beter te doen. Vraag aan de PHO of en bij een ja hoe de PHO dit voor ogen heeft. Naar aanleiding van dit agendapunt van de raadsvergadering heb ik de documenten vanuit bouwkundig oogpunt doorgelezen. Tevens heb ik, op basis van dit rapport, aan een vakkundige ingenieur gevraagd wat de eventuele kosten zouden kunnen zijn om het pand die glorie weer terug te laten krijgen die het verdient. Het hiernavolgende relaas is dan ook een samenstelling van het rapport, de kennis van de ingenieur en de zienswijze van HvH. Villa Santwyck is onderzocht door Pieters Bouwtechniek. Een deskundig Bureau dat vaker voor gemeentes onderzoek doet. Het zeer duidelijke rapport van februari 2025 is vernietigend. Het gaat om een nieuwe monumentenstatus voor de buitenkant van het gebouw. De binnenzijde wordt daar buiten gelaten. Het pand is een bouwval, zowel in- als uitwendig. Het gaat hier om complete daken, bouwmuren en vloeren die aangepast of vervangen moeten worden. De degradatie van funderingsdelen en metselwerk is funest. Het beperken van de monumentenstatus tot het exterieur lijkt mooi maar maakt het evengoed voor een eigenaar gezien de geconstateerde gebreken onhaalbaar om dit gebouw economisch verantwoord te renoveren. De genoemde subsidie vanuit de gemeente (wat inhoudt dat de eigenaar jaarlijks restitutie van het eigenaren gedeelte van de Onroerendzaakbelasting kan krijgen) stelt in deze niets voor gezien de enorme kostende renovatie die nodig is om er een monumentwaardig gebouw van te maken. Daarnaast is het gezien de belendende gebouwen niet bepaald een beschermd dorpsgezicht. Met deze rotte tand is het zelfs geen gezicht. In deze situatie kun je onzes inziens als gemeente niet meer een monumentenstatus eisen. Het heeft al veel te lang geduurd. Zowel de buitenkant (gevels) als de binnenkant vertonen ernstige gebreken en de samenhang binnen/buiten staat ter discussie. Om het beter te kunnen duiden enkele tekstdelen uit het rapport van Pieters Bouwtechniek:

Blz.10 – Op een tweetal plaatsen is er schade aan de fundering.  De draagkracht van de bodem moet voor de gehele fundering onderzocht worden.  Er mogen geen extra belastingen worden geïntroduceerd. (Dit houdt in dat er geen beton vloeren bij de nieuwbouw mogen worden gebruikt.)

Blz.12 Gevelwerk is matig tot slecht. Verankeringen vloer essentieel voor de stabiliteit van de gevels in slechte staat.

Blz.17 De massieve gevels vertonen heel veel scheuren en er zijn zettingsverschillen in de fundering. Er is onvoldoende samenhang met overige constructieve elementen. Het metselwerk (de mortel) is slecht en verzand. Er is vervorming te constateren van geveldelen.

Blz.18 Middendeel westgevel komt los. Gevel is onvoldoende stabiel. Oostgevel in slechte conditie qua stucwerk en metselmortel.

Blz.19 Serre niet meer veilig. Hele geveldelen moeten opnieuw opgetrokken worden.

Blz.21 Kapconstructies moeten vervangen worden.

Dit is een beknopte samenvatting van de belangrijkste conclusies. Maar meegenomen in de kosten moeten ook engineering en uitwerking constructieve oplossingen door een deskundig constructie bureau. Vergunning aanvragen en leges. Noodzakelijke herstel om stabilisatie van de gevels te realiseren van vloeren en overige constructies.  Afwerkingen buitenzijde, ramen, deuren en dakconstructies. Fundering en bodemonderzoek. Uit dit alles mag blijken dat renoveren een kostbare zaak wordt. Ook vanwege het bijzondere afwerkingsniveau van het gebouw en het opnieuw opmetselen en aansluiten van gevels. Wanneer het herstel voltooid is moet ook voldaan worden aan isolatie en bouwfysische eisen. Resumerend kost het renoveren t.b.v. een monumentenstatus de eigenaar 20 % meer aan bouwkosten die geschat worden op 600.000 euro. Wanneer dit gebouw de komende 50 jaar nog moet staan dien je alle gevelstenen uit te slijpen en voorzien van nieuwe mortel en voegen. Daarnaast, alleen de bouwmuren redden lukt niet zonder ook binnen constructieve zaken aan te pakken. Tevens moeten hele geveldelen afgebroken en opnieuw gebouwd worden. Uiteraard is dit ook kostenverhogend. Er zijn zoals Pieters aangeeft nog onvoorziene zaken in de bouw te verwachten. Helaas zijn die niet te zien. Villa Santwyck aan de Wilhelminalaan is al jarenlang onderwerp van discussie.  Het is een treurige plek met de uitstraling van vergane glorie. Hoewel sommigen Hillegommers en instanties pleiten voor behoud, is dat in onze ogen geen haalbare optie meer. Het onderhoud is jarenlang jammer genoeg onnodig verwaarloosd, en herstel zou nu enorm veel geld kosten. Wij zijn tegen het aanwijzen van het pand als monument omdat dit verdere ontwikkeling in de weg zit. Voor hetzelfde geld kunnen we iets nieuws en functioneels neerzetten, met veel meer waarde voor Hillegom. Wij zien graag nieuwbouw in een soortgelijke stijl die recht doet aan het verleden. Zo kiezen we voor een toekomstbestendige oplossing mét respect voor het karakter van de plek. In Hillegom zijn er op meerdere plekken op deze manier gewerkt met een mooi resultaat. Zie het boekje ‘nieuw leven voor oude bollenschuren’ of de oude schuur van Bourgondie aan het einde van de Wilhelminalaan, of de vrij recent gebouwde woningen aan de van de Endelaan in de bocht van de Oude Beek. Ontmanteling van het pand betekent geen afbraak van geschiedenis, maar juist een kans op vernieuwing. Door op dezelfde locatie een gebouw terug te plaatsen in een vergelijkbare, klassieke stijl, blijft de uitstraling van de omgeving behouden. Zo eren we het verleden zonder eraan vast te klampen. Natuurlijk begrijpen we dat mensen gehecht zijn aan oude gebouwen. Maar erfgoed behouden moet wél haalbaar en verantwoord zijn. In dit geval is dat niet meer zo. Bovendien: door de stijl van de villa te respecteren in de nieuwbouw, houden we het historische karakter in ere, maar dan in een veilige, duurzame en bruikbare vorm. Het is tijd voor een realistische en toekomstgerichte keuze. Villa Santwijck is niet meer te redden op een verantwoorde manier. Door te kiezen voor ontmanteling én nieuwbouw in vergelijkbare stijl, slaan we een brug tussen verleden en toekomst. Zo maken we van een probleemlocatie weer een plek waar Hillegom trots op kan zijn! Het mag duidelijk zijn voorzitter dat wij het raadsvoorstel niet steunen.

Gerelateerde berichten